30 november 2016
De Nederland Leest-mini-wereldtournee van Anna Levander zit er weer op. Een maand lang stond het eerste deel van onze trilogie Morten centraal tijdens deze grootste CPNB-campagne. We gingen in de weekeinden kriskras door het land om lezingen te geven in bibliotheken en met het publiek te discussiëren over democratie.
Het publiek was wat ouder, maar zeer geïnteresseerd. Hoe werkt het nu in Den Haag met de achterkamertjes? Gaat het echt zo als jullie beschrijven? Ze smulden vooral van de anekdotes over lekken, reputatie-schade, de spindoctors, wagging the dog en wurgende fractiediscipline.
Opvallend was dat op al die middagen en avonden men zich het meest opwond over de zogeheten zetelrovers: de fractieleden die zich afsplitsen en een eigen partij beginnen, terwijl ze op eigen kracht nooit de Tweede Kamer zouden zijn ingekomen. Een weeffout in het systeem, want zo is het nu (nog) geregeld. De kiezer walgt er van. DENK, Bontes en Van Klaveren, Norbert Klein, Jacques Monasch, het maakt niet uit van welke partij de zetel is geroofd, het volk moet er gewoon niets van hebben.
Een andere grote ergernis was het gebrek aan dualisme: coalitiepartijen die kritiekloos instemmen met wetten die in de formatie tijdens een potje kwartetten zijn uitgeruild. De kiezers zijn niet gek. Ze vinden dat er met hun stem is gesold. Een stevig parlement en meer dualisme zou de kloof tussen burger en politiek kunnen verkleinen. Ook een grote ergernis: het Oekraïne-referendum. Niemand begrijpt dat een wet die door de Tweede Kamer is aangenomen kan worden verworpen door een minderheid van kiezers, terwijl het parlement door 68 procent van de kiezers is gekozen.
Als ik lijsttrekker was, zou ik wat vaker een lezing geven in de bibliotheek. Aangezien ze allemaal zo’n beetje recent een boek hebben gepubliceerd, is het misschien een goed idee om ermee op bieb-tournee te gaan. Daar zitten de mensen die niet alleen maar boos zijn, maar ook politiek geëngageerd. Natuurlijk zullen ze (terecht) vragen of de bezuinigingen op bibliotheken kunnen worden teruggedraaid.
Ons viel op dat het voor veel ouderen een belangrijke ontmoetingsplek is, waar ze de krant lezen, een kop koffie drinken en een praatje met elkaar maken. In Leiderdorp spraken we een vrouw voor wie de bieb nog haar enige sociale contact is: en die hele bibliotheek dreigt door de gemeente te worden wegbezuinigd, zodat ze in één keer hun taakstelling van twee ton halen. Wat een treurig beleid.
Boekblad interviewde ons over de afgelopen maand. Dat interview is hier te lezen. Ik vond de nieuwe opzet van Nederland Leest, met drie gratis boeken rond een thema, interessant. Het zal mij benieuwen of de CPNB daar volgend jaar nog overheen kan.
31 oktober 2016
Zoek de verschillen! Het originele omslag is natuurlijk veel en veel mooier, maar allez, een gegeven paard kijk je niet in de bek. Dat hebben we zo met elkaar afgesproken. Dus de gratis editie van Morten met de dikke rode lippen en een rij gave tanden, is fantastisch. En hij is vanaf morgen gratis af te halen bij alle bibliotheken in Nederland.
Nou ja, niet bij álle bibliotheken, want er zijn er ook die hebben gekozen voor Heer van de Vliegen van William Golding of Liefde en schaduw van Isabel Allende. Laten we zeggen dat Anna Levander zich in elk geval in goed gezelschap bevindt. Van Morten zijn er 114.000 exemplaren gedrukt, een geweldige oplage.
Ook Allende en Golding hebben een dikke lippen-omslag. Dat heeft de CPNB bedacht, omdat het thema van Nederland Leest dit jaar democratie is. Het is de bedoeling dat er in de biebs flink gedebatteerd gaat worden over politiek, zodat de bibliotheken ook meteen hun maatschappelijke functie meer waarmaken. Gerdi Verbeet schreef een voorwoord bij de speciale editie van Morten. Noraly Beyer deed dat voor Allende, en Özkan Akyol voor William Golding.
Oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet overhandigt de boeken morgen aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, Annie Broekers-Knol en Khadija Arib in aanwezigheid van het voltallige kabinet tijdens de Algemene Beschouwingen in de Senaat. Zie: https://www.nederlandleest.nl/opening-nederland-leest-in-eerste-kamer
Anna Levander geeft in de maand november lezingen door het hele land. Dus kom vooral. Hier de agenda:
- 4 november Bibliotheek Voorschoten (20.30 uur)
- 11 november Bibliotheek Leiderdorp (19.30 uur)
- 12 november Bibliotheek Sassenheim (14.00 uur)
- 13 november Bibliotheek Heiloo (14.00 uur)
- 18 november Bibliotheek Beverwijk (20.00 uur)
- 25 november Bibliotheek Hengelo (20.00 uur)
- 27 november Bibliotheek Meppel (14.00 uur)
5 juli 2016
Je hoéft niet naar kantoor! Sinds ik ‘Kluitjesvolk’ van Marianne Zwagerman las, is dit de zin die in mijn hoofd opkomt wanneer ik ’s morgens na het ontwaken met een mok koffie en de kranten terug in bed kruip. Ik hoef al een tijdje niet meer naar kantoor – lees: de redactie van tot voor kort de grootste krant van Nederland – maar ik vraag me oprecht af hoeveel loonslaven na het lezen van Zwagermans pleidooi voor een vrij leven hun baan hebben opgezegd.
Nu ben ik ruim twintig jaar met groot plezier loonslaaf geweest, niets ten nadele van mensen die liever een vaste baan hebben, want ook dat is vaak een bewuste keuze. Maar ik vond het tijd voor vrijheid en verandering. Noem het midlife, noem het opportunity knocks. Het is natuurlijk makkelijk praten als de omstandigheden het ineens toelaten. Dat geldt ook voor Zwagerman, die pas toen zij haar baan, haar man en haar bril kwijtraakte het nomadenleven omarmde.
Hoe dan ook vind ik De Zwaag een stoere vrouw. Ze heeft een enorm grote bek waar niet zelden een gefundeerde mening uitkomt, ze is schaamteloos en ze doet er alles aan om een lekker wijf te zijn. Ze jogt, squat en powerlift, post daar heerlijk schaamteloze foto’s van en deinst zelfs niet terug voor bikini-pica’s. Haar boek schreef ze in Brazilië, ze woont op een boot en ze is alleen in Nederland als ze een goedbetaalde klus heeft. Best jaloersmakend.
Ik pretendeer al jaren schaamteloos door het leven te gaan, maar aan bikini-pica’s durf ik echt niet. En zelf ben ik sinds mijn nieuw verworven vrijheid nog amper verder gekomen dan de volkstuin. Niks Rio. Op de tuin heb ik het hoofd leeg gemaakt met noeste fysieke arbeid. Twintig kuub zand, veertig kuub aarde, een blokhut, een terras, een grasmat, planten. Nu staat het er allemaal en kan ik me niet meer verschuilen achter wat ik de afgelopen maanden het ‘Project Schrijfhut’ heb genoemd. Er moet geschreven. Misschien daar, misschien in Brazilië, misschien heel ergens anders, want ik hoor Marianne al roepen: ‘Je hoéft niet naar de volkstuin!’
10 juni 2016
Het kwam min of meer toevallig zo uit dat de jury van de ECI-Literatuurprijs na de dood van Wim Brands twee maanden niet vergaderde. Gisteren was het voor het eerst weer zover. Het voelde ongemakkelijk, een beetje als verraad zelfs, dat we hem al hadden ingeruild voor Joost de Vries.
Natuurlijk keken we met andere ogen naar zijn oordelen, maar ze waren heilig. Of hadden we er iets uit moeten aflezen? Voorzitter Louise Fresco sprak in liefdevolle herinnering over Wim. Ik kende hem niet goed, alleen van die paar keer dat we met de jury vergaderden en daarna uit eten gingen. Of het moet zijn van die avond dat ik op uitnodiging van René Appel met hem en anderen in debat ging over thrillers en of die al dan niet literair waren, een debat dat hij voerde met respect voor de beoefenaars van alle genres. Bevlogen was hij, en altijd bereid, misschien wel iets té, want hij was moe.
De woorden ‘zelfmoe’ en ‘opiniemoe’ kwam ik deze week tegen in ‘Go East’ van Stine Jensen. De termen kwamen van Hugo Borst die geen zin meer had om op televisie te verschijnen met een mening. Jensen herkende zich erin. Wim Brands sprak woorden van gelijke strekking de laatste keer dat ik hem zag. Hij wilde niet steeds ‘hetzelfde kunstje’ doen. Voor de zoveelste keer die en die schrijver interviewen op Crossing Border. Dat wist hij nu wel. Hij had het gevoel dat hij een karikatuur van zichzelf was geworden, zei hij.
Het bericht van zijn dood kwam hard aan, bij iedereen. Hij wist niet half hoe geliefd hij was. Ik dacht vooral aan zijn vrouw en kinderen. En aan mijn vader, die op 47-jarige leeftijd zelfmoord pleegde. En aan alle nabestaanden die door moeten leven met vragen waar ze vermoedelijk nooit antwoord op zullen krijgen. Laat ik dan tenminste één antwoord geven: het is niet jullie schuld. En ook niet die van Wim.